Péter T. Kovács: Het martelaarschap van vader Stanislaw
Suchowolec
In de stad Byalistok, in het noorden van Polen werd op 4
februari 2008 met een heilige Mis de 12e verjaardag van het martelaarschap
van de tragische dood van vader S. Suchowolec
herdacht. In 1989 werd het parochiegebouw in brand gestoken en de bewoner is daarbij
overleden. De identiteit van de daders is tot op heden niet
bekend, maar één
ding staat vast: er was sprake van een politieke moord. Vader Suchowolec was
almoezenier van het vakbond Solidarność in Byalistok en in die hoedanigheid
steunde hij de afdeling actief. Zijn
eerste parochie was die van Suchowola, waartoe ook Okopy, het geboortedorp van
de door de binnenlandse veiligheidsdienst in 1984 vermoordde vader Jerzy
Popieluszko behoorde.
Kort na de marteldood van Popieluszko , - en in navolging van hem – heeft vader
Suchowolec al in november 1984 zijn eerste heilige Mis opgedragen voor zijn
vaderland, Polen. In zijn latere parochie, in Byalistok heeft hij deze traditie
voortgezet. Bovendien zorgde hij ook voor de ouders van vader Popieluszko en
organiseerde bedevaarten naar het graf van de martelaar-priester in Warschau.
Hij ondersteunde ook de gezinnen van vervolgde leden van het vakbond
Solidarność. De communistische binnenlandse
veiligheidsdienst hield hem de hele tijd in de gaten. Hij werd afgeluisterd,
van zijn preken werden geluidsopnames gemaakt, hij werd meerdere malen in
elkaar geslagen en bedreigd, zijn autobanden werden doorgeprikt. Uiteindelijk
is het gelukt om een infiltrant in zijn directe omgeving te plaatsen, hier kwam hij na een tijdje ook achter. Kort
voor zijn dood heeft hij gezegd, dat hij
in de problemen zat, en dat hij zonder medeweten van de veiligheidsagenten
geen stap meer kon zetten. Hij is op de nacht van 30 januari 1989 overleden,
ten gevolge van koolmonoxidevergiftiging na
een brand in zijn woning. Hij werd 31 jaar.
De officier van justitie in Byalistok heeft snel besloten om
geen vervolging in te stellen met de argument dat de brand door kortsluiting
van een elektrisch kachel werd veroorzaakt.
2 jaar later – na de politieke omwentelingen – werd de zaak heropend en
het werd geconcludeerd dat er sprake was van brandstichting. In augustus 1993
werd het onderzoek weer stopgezet, omdat men geen toegang verkreeg tot de
geheime archieven van de voormalige communistische binnenlandse veiligheidsdienst
(SB). In november 1995 heeft de juridisch vertegenwoordiger van de moeder van
de priester een verzoek ingediend tot het opheffen van verbod van toegang tot
de documenten. De officier van justitie heeft zich tot november 1997 met de documentatie
beziggehouden maar vond geen nieuwe feiten, op grond welke hij het onderzoek
kon heropenen.
Buiten de priesters Suchowolecz en Popieluszko werden ook
twee andere priesters, Stefan Niedzielak en Sylwester Zych in de 80er jaren van de vorige
eeuw om politieke redenen door onbekende daders
vermoord.
